So sánh cảm thường, cúm mùa và COVID-19
TS.DS. Phạm Đức Hùng, TS.DS. Bạch Đức Hiệp
Cảm ơn BS. Phạm Nguyên Quý và BS. Phan Đình Hiệp đã góp ý
Trong Bảng 1 là tóm tắt các thông số so sánh 3 căn bệnh trên. Lưu ý: tuy tài liệu được tổng hợp từ nguồn chính thống như CDC, WHO, những thông tin dưới đây chỉ để tham khảo; biểu hiện để cân nhắc, không tự chẩn đoán. Hãy tham vấn bác sĩ của bạn để được chẩn đoán bệnh chính xác nhất.
1. Nguyên nhân [1,2,3]
Đầu tiên phải nói lại là coronavirus là tên chung của các virus cùng họ, chúng có hình như vương miện nên được gọi là corona (trong tiếng Latin nghĩa là ‘crown’). Nhiều loại corona khác nhau đã được con người định danh và gây nhiễm nhiều đối tượng trong đấy có corona chó, mèo, heo và cả corona người (human corona). Corona người khác với con Covid-19 xuất hiện năm 2019 (SARS-CoV-2 hay 2019-nCoV)
Cảm thường do nhiều loại virus gây ra: bao gồm 4 loại human coronavirus (15 – 30% các ca cảm thường) loại thường gây cảm thường nhất là rhinoviruses
Cúm mùa do virus influenza loại A và B gây ra.
Còn Covid-19 thì qúa nổi tiếng rồi.
2. Triệu chứng [4,5,6]
Triệu chứng thường gặp của cảm thường sau 2 – 3 ngày là:
- Hắt xì hơi
- Chảy nước mũi
- Đau họng
- Ho
- Chảy nước mắt
- Sốt (hiếm)
Triệu chứng của cúm mùa, sau 1-4 ngày:
- Ho khan, đau ngực
- Sốt nóng lạnh
- Đau cơ, mệt mỏi
Triệu chứng của Covid-19 xuất hiện 2-14 ngày sau tiếp xúc:
- Sốt
- Ho
- Mất hơi
1 số bệnh nhân Covid-19 xuất hiện những triệu chứng nặng như viêm phổi, ho có máu.
3. Độ nghiêm trọng của bệnh [5-8]
Cảm thường thông thường không gây ra các vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng như: viêm phổi, bội nhiễm, nhập viện hay chết.
Cúm mùa có gây tử vong với tỉ lệ tử vong là 0.1%
Tỉ lệ tử vong của Covid-19 là 3.4% (con số vẫn đang được tính), người cao tuổi và có bệnh mãn tính có tỉ lệ tử vong cao hơn
- 80+: 14,9%
- 70 – 80: 8%
- 60 – 69: 4%
- 50 – 59: 1,3%
- 40 – 49: 0,4%
- 10 – 39: 0,2%
- 0 – 9: ~ 0%
4. Vaccine và thuốc
Trong khi ta có vaccine và thuốc (Oseltamivir) được FDA chấp thuận trị cúm mùa.
Covid-19 và cảm thường chưa có vaccine, chưa có thuốc; tất cả đang trong giai đoạn thử nghiệm.
Các biện pháp đề phòng chung: rửa tay; ho/hắt xì vào khuỷa tay; hạn chế tụ tập nơi đông người …
Tài liệu tham khảo
- Số liệu về cúm mùa từ CDC 2017-2018. https://www.cdc.gov/flu/about/burden/2017-2018.htm?fbclid=IwAR19zvXRQ2oAbth0NEAOYJn2IanfjVAgIH5Xs-3HSRTB_uO9P0ao9IXFtOc
- Rettner Rachael. How does the new coronavirus compare with the flu?. Livescience 2020.
- Cảm thường theo CDC: https://www.cdc.gov/antibiotic-use/community/for-patients/common-illnesses/colds.html#anchor_1566415465243
- Groth Coronavirus Symptoms vs Cold https://www.health.com/condition/infectious-diseases/coronavirus/what-to-do-if-you-think-you-have-coronavirus?fbclid=IwAR2EcKYOYqFitJ9UViG6pzsahhezHaL4YVJPVmTVDd8gfMlnu96pqmytmp8
- Cúm mùa: https://www.cdc.gov/flu/about/viruses/index.htm
- CDC cảm thường: https://www.cdc.gov/coronavirus/general-information.html?fbclid=IwAR25yICjoMOYzmA6WYsa2MOHa2WLNjC2gF4JiiOB4bCY4o8Sx180CmY_B5Y
- CDC Covid-19: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/
- Zhou et al. Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. The Lancet 2020.
- Ảnh: (C) 2020 Sharp HealthCare
