Giải mã natri azua - một chất gây độc có trong test nhanh covid 19

Giải mã natri azua – một chất gây độc có trong test nhanh covid 19

By TS.DS. Phạm Đức Hùng Tin chính

ThS. DS. Võ Quang Lộc Duyên

Hoàng Nguyễn Trần Hải

Nguyễn Thanh Yến

Hiệu đính: ThS.DS. Nguyễn Anh Thi

Khi dịch COVID-19 tiếp tục hoành hành và sự sẵn có rộng rãi của các bộ kit test nhanh, tự test COVID-19 tại nhà cũng trở nên phổ biến. Cùng với xu hướng này, gần đây, 55 trung tâm kiểm soát chất độc của Mỹ ghi nhận trên toàn quốc trên 200 trường hợp ngộ độc liên quan đến bộ kit test này. Chất có nguy cơ gây độc trong bộ kit có tên là natri azua, thường được dùng như chất bảo quản trong dung dịch chiết mẫu.

Natri azua là gì?

Natri azua (NaN3), còn được biết đến với tên gọi là sodium azide, natriumazid, natri azit… là một chất tan trong nước, không màu, không mùi, không vị. Chất này có nhiều công dụng khác nhau như diệt khuẩn, bảo quản, điều chế pháo hoa, là phụ gia trong các chế phẩm hóa học, kiểm soát dịch hại trong nông nghiệp. Natri azua còn được tìm thấy trong túi hơi an toàn trên xe ô tô và phao cứu nạn đường thủy. Trong phòng thí nghiệm, natri azua là thuốc thử thăm dò và tác nhân gây đột biến.

Trong các kit test nhanh COVID-19, natri azua được dùng như chất bảo quản và có mặt trong dung dịch chiết mẫu. Một số kit test nhanh được FDA chấp thuận có chứa natri azua trong dung dịch đệm với nồng độ không quá 0,1% như kit test BinaxNOW COVID-19 Ag Card Home Test (0,0125%), kit test BD Veritor At-Home COVID-19 Test (0,095%) hay kit test Celltrion DiaTrust COVID-19 Ag Home Test (0,09%).

Natri azua gây độc như thế nào?

Natri azua là một chất độc có khả năng gây chết người, liều gây chết người thấp nhất là 10 – 13 mg/kg. Khi nuốt hoặc hít phải natri azua lượng nhỏ sẽ có các triệu chứng như chảy mũi nước, ho, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, ói mửa, nhịp tim nhanh, thở nhanh, bồn chồn, phồng rộp da, đỏ mắt. Còn khi tiếp xúc với một lượng lớn natri azua sẽ có các biểu hiện nghiêm trọng hơn như tụt huyết áp, co giật, mất ý thức, nhịp tim chậm, tổn thương phổi, suy hô hấp dẫn đến tử vong. Cho đến nay, natri azua chưa có thuốc giải độc đặc hiệu, những người sống sót sau ngộ độc natri azua có thể gặp phải các tổn thương về tim và não.

Tại Mỹ, nhiều trường hợp nhiễm độc natri azua trong các kit test nhanh đã được ghi nhận. Lý do nhiễm độc là người lớn nhầm lẫn với thuốc nhỏ mắt và trẻ em cũng vô tình nuốt phải dung dịch chiết mẫu. Mức độ nhiễm độc thường không nghiêm trọng vì lượng natri azua trong các bộ kit được cơ quan quản lý cấp phép là nhỏ. Tuy nhiên, độc tính của natri azua tuỳ thuộc vào liều. Cân nặng của một người và lượng dịch người đó nuốt phải quyết định mức độ trầm trọng của sự ngộ độc. Hơn nữa, các kit test chưa được kiểm duyệt và cấp phép với liều lượng natri azua không rõ cũng góp phần tăng nguy cơ ngộ độc.

Phòng tránh và xử lý nhiễm độc natri azua như thế nào?

Mặc dù chưa ghi nhận trường hợp nhiễm độc nghiêm trọng vì natri azua trong kit test nhưng chúng ta cần thận trọng tuyệt đối khi tự thực hiện test nhanh tại nhà bằng các biện pháp như:

Lựa chọn kit test nhanh COVID-19 được cơ quan quản lý kiểm duyệt và cấp phép. (Tham khảo danh sách các kit test được Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ (FDA) và Bộ Y Tế Việt Nam cấp phép ở tài liệu tham khảo số 3 và 9.)
Tránh để dung dịch đệm đổ ra ngoài hoặc dính vào tay.
Tránh xa tầm tay của trẻ em.
Xử lý kit test nhanh theo quy định sau khi thực hiện xong vì đó là chất thải lây nhiễm và có thể chứa natri azua. Tất cả các vật liệu test sau khi dùng xong nên được thu gom vào túi rácnhiễm.
Nếu lỡ nuốt hay tiếp xúc với natri azua cần liên hệ ngay với cơ sở y tế gần nhất.
Nếu natri azua dính vào mắt, rửa với nước sạch trong khoảng 15-20 phút.

Nguồn tham khảo:

Giải mã natri azua – một chất gây độc có trong test nhanh covid 19

Giải mã natri azua – một chất gây độc có trong test nhanh covid 19

Chia sẻ bài viết

Author

Bài liên quan