Cơ sở khoa học về giấc ngủ trưa: nghiên cứu mới tiết lộ cơ sở di truyền cho giấc ngủ ngắn vào ban ngày (siesta)

Các nhà nghiên cứu đã xác định được 123 vùng trong bộ gen người có liên quan đến giấc ngủ ngắn vào ban ngày (siesta) và 3 cơ chế riêng biệt thúc đẩy giấc ngủ ngắn. Nhiều gen liên quan đến giấc ngủ trưa cũng quy định lên các khía cạnh khác của giấc ngủ.

Theo một nghiên cứu mới được thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts (MGH) và được công bố trên tạp chí Nature Communications, tần suất ngủ trưa của một người được quyết định một phần bởi bộ gen của họ. Trong nghiên cứu này, nhóm MGH đã hợp tác với các đồng nghiệp tại Đại học Murcia ở Tây Ban Nha và một số tổ chức khác để xác định hàng chục vùng gen chi phối xu hướng ngủ trưa. Họ cũng phát hiện ra bằng chứng sơ bộ cho thấy liên hệ giữa thói quen ngủ trưa với các vấn đề về sức khỏe tim mạch liên quan đến chuyển hóa. Để hiểu rõ hơn về mối liên hệ về mặt di truyền với giấc ngủ trưa, nhóm của Saxena và đồng tác giả là Tiến sĩ Marta Garaulet thuộc Khoa Sinh lý học tại Đại học Murcia, đã thực hiện một nghiên cứu liên tương quan trên toàn bộ gien (GWAS), bao gồm việc quét nhanh bộ DNA hoặc bộ gen hoàn chỉnh của một số lượng lớn người. Mục tiêu của GWAS là xác định các biến thể di truyền có liên quan đến một căn bệnh cụ thể, trong trường hợp này là thói quen. Đối với nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu tại MGH và các đồng nghiệp của họ đã sử dụng dữ liệu từ Ngân hàng Biobank của Vương quốc Anh, bao gồm thông tin di truyền từ 452.633 người. Tất cả những người tham gia được hỏi liệu họ có ngủ trưa trong ngày hay không với các mức độ trả lời: “không bao giờ/ hiếm khi”, “thỉnh thoảng” hay “thường xuyên”. GWAS đã xác định được 123 vùng trong bộ gen người có liên quan đến giấc ngủ ngắn vào ban ngày. Một nhóm nhỏ những người tham gia đeo máy theo dõi hoạt động, cung cấp dữ liệu về hành vi ít vận động vào ban ngày và có thể là một dấu hiệu chỉ điểm cho giấc ngủ ngắn. Tìm hiểu sâu hơn về dữ liệu, nhóm đã xác định được ít nhất ba cơ chế tiềm năng giúp thúc đẩy giấc ngủ ngắn:

• Xu hướng ngủ: một số người cần ngủ lâu hơn những người khác.
• Giấc ngủ bị gián đoạn: một giấc ngủ ngắn vào ban ngày có thể giúp bù lại giấc ngủ kém chất lượng vào đêm hôm trước.
• Thức dậy sớm: những người dậy sớm có thể ngủ bù bằng một giấc ngủ ngắn.

Điều này cho chúng ta biết rằng giấc ngủ ngắn vào ban ngày còn được định hướng về mặt sinh học chứ không chỉ là một lựa chọn về môi trường hoặc hành vi. Hơn nữa, một số biến thể gen liên quan đến giấc ngủ ngắn đã được liên kết với tín hiệu của một loại neuropeptide có tên là orexin, có vai trò trong việc duy trì sự tỉnh táo.

Biên dịch

Nguyễn Thanh Huyền

Đỗ Mỹ Ngọc

TLTK

Massachusetts General Hospital. “The science of siestas: New research reveals the genetic basis for daytime napping.” ScienceDaily. ScienceDaily, 10 February 2021.

<www.sciencedaily.com/releases/2021/02/210210133305.htm>.

image freepik.com