Hướng dẫn của Cơ quan đột quỵ Châu Âu (ESO) về Quản lý huyết áp cho Đột quỵ nhồi máu não cấp tính và Đột quỵ xuất huyết não
2021 – Năm của các Hướng dẫn thực hành tới từ ESO. Việc đưa ra các hướng dẫn thực hành với chất lượng cao đã được xác định là ưu tiên hàng đầu của ESO. Có tới 10 hướng dẫn mới, dự kiến sẽ được xuất bản vào năm nay. Tiếp sau bản đầu tiên, bản thứ 2 đã được xuất bản trực tuyến trên Tạp chí Cơ quan Đột quỵ Châu Âu tháng 5/2021, đó là Hướng dẫn về quản lý huyết áp cho bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não cấp và đột quỵ xuất huyết não. Nhóm Hippocrates Pharmacy xin trân trọng giới thiệu đến quý đồng nghiệp và bạn đọc bản dịch tiếng Việt với những nội dung cô đọng nhất có trong Hướng dẫn. Rất mong nhận được sự quan tâm theo dõi cũng như sự đóng góp ý kiến của quý đồng nghiệp. Đó là nguồn động viên to lớn tới chúng tôi. Xin chân thành cảm ơn.
Biên dịch : Nguyễn Quỳnh Giao.
Hiệu đính : BS. Đặng Xuân Thắng.
Viết tắt : IVT (Intravenous thrombolysis): Thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch; BN: Bệnh nhân.
| Khuyến cáo | Tuyên bố đồng thuận của các chuyên gia |
| 1.1: Ở những BN nghi ngờ đột quỵ, đề nghị không dùng thuốc hạ huyết áp thường quy trước khi nhập viện.
Chất lượng bằng chứng: Trung bình Mức độ khuyến cáo: Yếu |
Vì những mối nguy hại tiềm tàng ở những BN xuất huyết não, cần tránh điều trị bằng glyceryl trinitrate trước khi nhập viện. 9/10 ý kiến tán thành. |
| 1.2: Ở những BN nằm viện bị đột quỵ nhồi máu não cấp và huyết áp < 220/110 mmHg chưa được điều trị bằng liệu pháp tiêu sợi huyết tĩnh mạch (IVT) hoặc lấy huyết khối cơ học, đề nghị không được dùng thuốc hạ áp thường quy trong ít nhất 24 giờ đầu sau khởi phát triệu chứng, trừ khi cần thiết cho bệnh lý cụ thể kèm theo.
Chất lượng bằng chứng: Trung bình Mức độ khuyến cáo: Yếu |
Ở BN bị đột quỵ nhồi máu não cấp và chưa điều trị bằng liệu pháp tiêu sợi huyết tĩnh mạch (IVT) hoặc lấy huyết khối cơ học, và huyết áp > 220/120 mmHg, hạ áp cẩn thận (hạ < 15% huyết áp tâm thu trong 24h) được coi là hợp lí và khá an toàn. Không có thuốc hạ áp cụ thể được khuyến cáo. (10/10 chuyên gia tán thành). |
| 2.1: Ở những BN bị đột quỵ nhồi mãu não cấp tính và đang điều trị tiêu sợi huyết tĩnh mạch ( kèm theo có hoặc không lấy huyết khối cơ học), đề nghị duy trì huyết áp dưới 185/110 mmHg trước và dưới 180/105 sau liều bolus, duy trì trong 24h sau khi truyền alteplase. Không có thuốc hạ áp cụ thể được khuyến cáo.
Chất lượng bằng chứng: Rất thấp Mức độ khuyến cáo: Yếu 2.2: Ở những BN bị đột quỵ nhồi máu não cấp đang điều trị tiêu sợi huyết tĩnh mạch ( kèm theo có hoặc không lấy huyết khối cơ học), không khuyến cáo hạ huyết áp tâm thu xuống còn 130 – 140 mmHg so với < 180 mmHg trong 72 giờ đầu sau khởi phát triệu chứng. Chất lượng bằng chứng: Trung bình Mức độ khuyến cáo: Yếu |
|
| 3.1: Ở những BN bị đột quỵ nhồi máu não cấp vì tắc mạch máu lớn đang điều tri bằng lấy huyết khối cơ học (có hoặc không làm tiêu huyết khối tĩnh mạch), đề nghị duy trì huyết áp dưới 180/105 mmHg trong suốt quá trình lấy huyết khối cơ học và sau 24h. Không có thuốc hạ áp cụ thể được khuyến cáo.
Chất lượng bằng chứng: Rất thấp Mức độ khuyến cáo: Yếu 3.2: Ở những BN bị đột quỵ nhồi máu não cấp, đề nghị không chủ động hạ huyết áp tâm thu < 130 mmHg trong 24h tiếp theo sau khi lấy huyết khối cơ học thành công. Chất lượng bằng chứng: Trung bình Mức độ khuyến cáo: Yếu 3.3: Ở những BN bị đột quỵ nhồi máu não cấp vì tắc nghẽn mạch máu lớn đang điều trị lấy huyết khối cơ học (có hoặc không làm tiêu sợi huyết tĩnh mạch), nên tránh hạ huyết áp tâm thu. Chất lượng bằng chứng: Rất thấp Mức độ khuyến cáo: Mạnh |
Ở những BN bị đột quỵ nhồi máu não cấp vì tắc mạch máu lớn và điều trị tái tưới máu thành công, gọi là Đánh giá kết quả tái thông theo thang điểm TICI hiệu chỉnh (mTICI – modified Thrombolysis in Cerebral Infarction) – gồm 3 cấp độ, sau khi lấy huyết khối cơ học, khuyến cáo không để tăng áp. (10/10 chuyên gia tán thành).
|
| 4.1: Ở những BN bị đột quỵ nhồi máu não cấp chưa được điều trị bằng liệu pháp tái tưới máu (tiêu sợi huyết tĩnh mạch hoặc lấy huyết khối cơ học) và diễn biến xấu đi trên lâm sàng, đề nghị không dùng thuốc vận mạch thường quy để tăng huyết áp.
Chất lượng bằng chứng: Rất thấp Mức độ khuyến cáo: Yếu |
Ở những BN bị đột quỵ nhồi máu não cấp chưa được điều trị tái tưới máu (liệu pháp tiêu sợi huyết tĩnh mạch hoặc lấy huyết khối cơ học) và diễn biến xấu đi trên lâm sàng. Và các cơ chế huyết động bị nghi ngờ hoặc chứng minh là yếu tố trực tiếp gây nên tình trạng xấu đi đó, đề nghị:
· Ngừng liệu pháp hạ huyết áp đang dùng · Quản lý lại dịch truyền và · thực hiện những phương pháp non-pharmacological để nâng lại huyết áp. Trước khi xem xét: · Sử dụng cẩn thận thuốc vận mạch để nâng huyết áp kèm theo dõi sát chỉ số huyết áp. (10/10 chuyên gia tán thành). |
| 5.1: Ở những BN bị đột quỵ nhối máu não cấp và chưa cân bằng được lợi ích và tác hại (ưu và nhược điểm) giữa việc tiếp tục sử dụng và tạm ngưng dùng các liệu pháp hạ áp trước đó.
Chất lượng bằng chứng: Trung bình Mức độ khuyến cáo: – |
Ở những BN bị đột quỵ nhồi mãu não cấp, đề nghị ngưng dùng các thuốc hạ áp đường uống trước đó ở những BN mắc chứng khó nuốt đến khi việc nuốt trở lại bình thường hoặc được đặt sonde dạ dày. (10/10 chuyên gia tán thành). |
| 6.1: Ở những BN đột quỵ xuất huyết não cấp (< 24h) và và chưa cân bằng được lợi ích và tác hại (ưu và nhược điểm) trong việc hạ áp tích cực chủ động lên kết quả.
Chất lượng bằng chứng: Trung bình Mức độ khuyến cáo: – 6.2: Ở những BN đột quỵ xuất huyết não tối cấp (< 6h), đề nghị hạ huyết áp <140 mmHg (và giữ >110 mmHg) để giảm thiểu sự lan rộng của khối máu tụ. Chất lượng bằng chứng: Trung bình Mức độ khuyến cáo: Yếu |
Ở những BN đột quỵ xuất huyết não cấp, đề nghị hạ áp sớm nhất có thể và lí tưởng là trong 2h khi khởi phát triệu chứng đầu tiên. Hạ huyết áp tâm trương không được quá 90 mmHg so với giá trị ban đầu. (10/10 chuyên gia tán thành).
Ở những bệnh nhân đột quỵ xuất huyết não cấp, đề nghị hạ huyết áp theo mức khuyến cáo là sau 6h khi khởi phát triệu chứng đầu tiên, điều trị trong tối thiểu 24h và tối đa 72h để giảm thiểu sự lan rộng của khối máu tụ. (10/10 chuyên gia tán thành).
|
| 7.1: Ở những BN đột quỵ xuất huyết não cấp (< 24h) và và chưa cân bằng được lợi ích và tác hại (ưu và nhược điểm) trong việc việc tiếp tục sử dụng và tạm ngưng dùng các liệu pháp hạ áp trước đó.
Chất lượng bằng chứng: Trung bình Mức độ khuyến cáo: – |
Ở những BN đột quỵ xuất huyết não cấp cần các liệu pháp hạ áp để duy trì huyết áp trong khoảng được khuyến cáo và không gặp vấn đề nuốt, đề nghị tiếp tục sử dụng các thuốc hạ áp đường uống trước đó. (10/10 chuyên gia tán thành).
Ở những BN đột quỵ xuất huyết não cấp cần các liệu pháp hạ áp để duy trì huyết áp trong khoảng khuyến cáo và mắc chứng khó nuốt hoặc suy giảm nhận thức, đề nghị tạm thời ngưng dùng các thuốc hạ áp đường uống và chuyển sang sử dụng các thuốc truyền tĩnh mạch cho đến khi khả năng nuốt hồi phục hoặc được đặt sonde dạ dày. (10/10 chuyên gia tán thành). |
Guidelines đầu tiên: https://pharmavn.org/huong-dan-cua-hoi-nhip-hoc-chau-au-2021-ve-dieu-tri-rung-nhi-voi-thuoc-chong-dong-duong-uong-khong-khang-vitamin-k-3.html
