Liệu pháp miễn dịch mới “tấn công 3 góc” cho bệnh ung thư khó điều trị
Tác giả: Nguyễn Thái Minh Trận
Mentor: Võ Đức Duy, Ph.D.
Không giống như vi khuẩn và virus (vi rút) là các tác nhân gây bệnh ngoại sinh, các tế bào ung thư được phát triển từ các mô nội sinh. Do đó, rất khó để hệ thống miễn dịch nhận diện và tấn công các tế bào ung thư bởi vì về bản chất chúng giống như các tế bào khỏe mạnh. Thêm nữa, bằng cách chiếm quyền điều khiển các cơ chế nội sinh đóng vai trò quan trọng trong ngăn chặn các phản ứng tự miễn dịch, các tế bào ung thư có khả năng làm tê liệt hoặc im lặng hệ miễn dịch. Ngoài ra, việc một số các tế bào ung thư nằm ở các vị trí có nguồn cung cấp máu hạn chế hoặc bị xơ hóa cũng dẫn đến các thách thức to lớn cho sự vận chuyển thuốc đến các tế bào này để kích hoạt hệ thống miễn dịch.
Nhằm giải quyết các hạn chế này, công ty NantKwest đã phát triển một phương pháp miễn dịch gọi là “Tấn công 3 góc”. Phương pháp này kích hoạt hệ thống miễn dịch, bao gồm bộ 3 tế bào: tế bào NK (natural killer), tế bào T và tế bào tua (dendritic cells) hoạt động đồng bộ, để xác định và tiêu diệt ung thư. Trong đó, khả năng nhận dạng tế bào tiền ung thư và ung thư của tế bào NK đóng vai trò quan trọng nhất để khởi động hệ thống miễn dịch. Dựa trên nền tảng này, NantKwest đã sử dụng dòng tế bào NK-92 có đặc tính hoạt động mạnh mẽ để thiết kế 3 sản phẩm tế bào NK mà các thụ thể trên bề mặt của chúng có thể được biến đổi để nhắm tới các tế bào ung thư khác nhau: haNK® (có các thụ thể ái lực cao liên kết được với các sản phẩm kháng thể trị liệu để tăng cường hoạt động chống ung thư của các kháng thể này), taNK® (có các thụ thể kháng nguyên lai tạo chimeric (CAR-Chimeric Antigen Receptors) giúp nhắm mục tiêu tới các kháng nguyên chỉ được tìm thấy trên bề mặt của các tế bào ung thư) và t-haNK® (kết hợp đặc điểm của cả haNK và taNK).
Với khả năng nhắm mục tiêu linh hoạt cùng với việc khiến tế bào ung thư khó phát triển sự ức chế miễn dịch, phương pháp “tấn công 3 góc” khắc phục được các vấn đề liên quan đến thiết kế thuốc và các nhược điểm của các phương pháp điều trị chăm sóc tiêu chuẩn hiện nay, bao gồm hóa trị và xạ trị được biết đến với khả năng không đặc hiệu và có các tác dụng phụ khó chịu. Do đó, phương pháp miễn dịch này hứa hẹn điều trị một loạt các bệnh ung thư trong tương lai.
Trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng Ib, phương pháp “tấn công 3 góc” đã thu được nhiều kết quả tích cực: sử dụng haNK cho hai bệnh nhân ung thư vú bộ ba âm tính cho thấy đáp ứng hoàn toàn, với khối lượng khối u giảm cho đến khi không còn phát hiện được nữa; các bệnh nhân ung thư vú bộ ba âm tính dòng 3 có thời gian sống bệnh không tiến triển dài hơn; một bệnh nhân ung thư tuyến tụy di căn đã đáp ứng hoàn toàn khi sử dụng PD-L1 t-haNK; sử dụng haNK ở các bệnh nhân ung thư đầu và cổ di căn tái phát cho thấy một đáp ứng hoàn toàn và các đáp ứng khách quan.
Hiện tại, NantKwest vừa mới bắt đầu thử nghiệm giai đoạn II: sử dụng các tế bào haNK kết hợp với ImmunityBio’s IL-15 superagonist N-803 và Avelumab cho những bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào Merkel mà các phương pháp điều trị khác đã thất bại; thử nghiệm lâm sàng các liệu pháp t-haNK nhắm tới các thụ thể của EGFR (EGFR-epidermal growth factor receptor) và her2; phát triển sản phẩm t-haNK thế hệ mới có khả năng tiết ra các phân tử hoặc protein để chống lại khả năng ức chế miễn dịch của tế bào ung thư và làm tăng khả năng phá hủy tế bào ung thư của hệ thống miễn dịch. Khi các thử nghiệm này kết thúc, chúng ta sẽ biết thêm về mức độ tiềm năng của phương pháp “tấn công 3 góc”.
Nguồn: https://www.drugtargetreview.com/article/60516/developing-immunotherapies-for-hard-to-treat-cance
