Ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp xảy ra ở tế bào của tuyến giáp, một tuyến hình cánh bướm nằm ở phần dưới cổ, và thấp hơn yết hầu (trái khế, adam’s apple). Vai trò bình thường của tuyến giáp là sản xuất hormone điều hoà nhịp tim, huyết áp, nhiệt độ cơ thể và cân nặng.
Triệu chứng
Người bị ung thư tuyến giáp có thể không có triệu chứng, về sau khi mà khối u tăng trưởng, có thể gây đau và sưng ở cổ và một số triệu chứng khác:
- Các hạt (hạch) có thể cảm nhận được bằng cách thăm khám da ở cổ
- Thay đổi giọng, trở nên khàn hơn
- Khó nuốt
- Đau cổ và họng
- Sưng hạch cổ.
Nguyên nhân
Không rõ nguyên nhân. Có thể do yếu tố di truyền, đột biến làm cho tế bào tuyến giáp bị biến thành tế bào khối u.
Yếu tố nguy cơ
Các yếu tố có thể tăng nguy cơ của ung thư tuyến giáp:
- Giới tính nữ: bệnh này xảy ra ở nữ nhiều hơn nam
- Người gốc Á, người lớn hơn 25 tuổi.
- Một số hội chứng di truyền: ví dụ bệnh ung thư tuyến giáp nội mô, ung thư tế bào nội tiết …
- Tiền sử gia đình có người bị bệnh
- Tiếp xúc/phơi nhiễm với tia xạ cường độ cao
- Mập phì hay thừa cân
- Chế độ ăn muối iot quá thừa hay quá thiếu đều tăng nguy cơ.
Một số người nổi tiếng bị ung thư tuyến giáp và các bệnh tuyến giáp liên quan
- Hillary Clinton: cựu ngoại trưởng và phu nhân tổng thống Bill Clinton,
- Oprah Winfrey: ngôi sao truyền hình người Mỹ
- Bernie Sanders: thượng nghị sĩ Mỹ
- Rod Stewart: ngôi sao nhạc rock người Anh
- Missy Elliott: ngôi sao Hip-hop người Mỹ
- Sia: ca sĩ được đề cử giải Grammy và nhà soạn nhạc người Úc
- Sofia Vergara: diễn viên người Mỹ, vai Gloria Delgado-Pritchett trong phim Modern Family
Chẩn đoán
Lâm sàng
Triệu chứng ung thư tuyến giáp thường nghèo nàn, bệnh nhân thường đến viện với triệu chứng đầu tiên là nhìn thấy hoặc sờ thấy khối u vùng cổ hoặc phát hiện tình cờ qua siêu âm tuyến giáp. Cũng có khi bệnh nhân đến viện vì sờ thấy hạch cổ hoặc di căn xa trước khi sờ thấy u tuyến giáp.
Triệu chứng cơ năng
Trong giai đoạn đầu: Triệu chứng cơ năng thường nghèo nàn, ít có giá trị. Tình huống lâm sàng thường gặp nhất là bệnh nhân tự phát hiện hoặc đi khám sức khoẻ định kỳ thấy u.
Ở giai đoạn muộn hoặc khối u xâm lấn có thể xuất hiện triệu chứng như: chèn ép, xâm lấn dây thần kinh quặt ngược gây nói khàn. Đây là đặc điểm có thể gợi ý khối u giáp là ung thư, bởi khối u giáp lành tính hiếm khi gây khàn tiếng. Chèn ép thực quản gây khó nuốt. Khó thở do u xâm lấn vào khí quản. Một số bệnh nhân đến viện vì triệu chứng của di căn xa, qua thăm khám mới phát hiện được u tuyến giáp.
Triệu chứng thực thể
U giáp: Thông thường các khối ung thư tuyến giáp thường biểu hiện một khối đơn độc ở một thùy hoặc eo giáp hơn là ung thư đa ổ hoặc ung thư cả hai thùy.
Hạch cổ: Đa số là hạch nhóm VI, cảnh cùng bên, ít gặp các nhóm hạch vùng khác. Hạch thường rắn, không đau, di động được khi hạch chưa xâm lấn, di động hạn chế khi hạch to hoặc xâm lấn.
Đánh giá lâm sàng cần quan tâm tới một số yếu tố nguy cơ có khả năng ung thư:
- U giáp lớn nhanh
- Mật độ cứng khi khám
- Dính vào các cấu trúc lân cận
- Tiền sử gia đình có ung thư tuyến giáp
- Khàn tiếng
- Khó nuốt, nuốt vướng do u chèn ép
- Da vùng cổ có thể bị thâm nhiễm hoặc sùi loét chảy máu
- Có u giáp kèm theo hạch cổ
Cận lâm sàng
- Chẩn đoán tế bào học (chọc hút kim nhỏ – FNA)
- Siêu âm vùng cổ
- Chụp CT scan và chụp MRI vùng cổ
- Xạ hình tuyến giáp
- Sinh thiết tức thì trong mổ
Chỉ điểm sinh học, các xét nghiệm hormon tuyến giáp
Chỉ điểm u:
Với ung thư tuyến giáp thể biệt hoá: Tg có vai trò trong việc tiên lượng và theo dõi sau điều trị.
Với ung thư thể tủy: Calcitonin và CEA có vai trò trong tiên lượng và theo dõi sau điều trị.
Nồng đồ hormon tuyến giáp: Trong ung thư tuyến giáp nồng độ các hormon tuyến giáp (FT4, TSH) trong giới hạn bình thường.
Điều trị
Người bị ung thư giáp có thể chữa khỏi bằng thuốc và/hay giải phẫu
- Phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn hoặc 1 phần tuyến giáp
Phẫu thuật loại bỏ hạch cổ
Liệu pháp hormone tuyến giáp:
Sau phẫu thuật bỏ tuyến giáp, bệnh nhân cần thuốc hormone tuyến giáp như Levothyroxine bổ sung đến cuối đời.
Đồng vị phóng xạ Iốt: giúp loại bỏ những phần còn lại của mô giáp, hoặc các vùng ung thư giáp không thể loại bỏ bằng giải phẫu.
- Các liệu pháp khác bao gồm: chiếu tia xạ, hoá trị, liệu pháp điều trị trúng đích …
Tuy nhiên thậm chí phẫu thuật loại bỏ hoàn toàn tuyến giáp, bệnh vẫn có nguy cơ bị tái phát.
Thông tin thêm về bệnh cường giáp, nhiễm độc giáp có thể xem tại link sau:
TLTK
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/thyroid-cancer/diagnosis-treatment/drc-20354167
https://thancfoundation.org/celebrities-with-thyroid-cancer/
https://www.verywellhealth.com/celebrity-thyroid-patients-4020422
https://healthvietnam.vn/thu-vien/tai-lieu-tieng-viet/ung-buou/chan-doan-va-dieu-tri-ung-thu-tuyen-giap
