Tăng cường trí nhớ ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 với insulin dùng qua đường mũi: thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng

Tác giả: Vera Novak et al. ADA meeting 2021-Diabetes 2021 Jun; 70(Supplement 1)’

Biên dịch: Lâm Ngọc Kim Trúc

Hiệu đính: TS. Nguyễn Thị Thanh Vân

Đái tháo đường tuýp 2 làm tăng nguy cơ suy giảm trí nhớ (dementia). Insulin dùng đường mũi (Intranasal insulin-INI) được biết đến là một liệu pháp điều trị các chứng suy giảm nhận thức có liên quan tới bệnh đái tháo đường tuýp 2. Thử nghiệm ngẫu nhiên mù đôi này bao gồm 24 tuần điều trị bằng 40 IU insulin dùng đường mũi (Novolin® R) hoặc giả dược (nước muối vô trùng) mỗi ngày một lần và 24 tuần theo dõi (follow-up). Đối tượng tham gia nghiên cứu bao gồm người mắc đái tháo đường tuýp 2 và đối chứng, là những người trên 50 tuổi và có khả năng đi bộ trong 6 phút. Kết quả chính bao gồm ảnh hưởng của INI lên nhận thức, khả năng đi bộ bình thường và đi bộ khi thực hiện nhiệm vụ kép.

Tổng cộng có 244 người tham gia (122 phụ nữ; 65,8 ± 9,1 tuổi) chia ngẫu nhiên thành bốn nhóm (57 ĐTĐ-INI, 58 ĐTĐ-giả dược, 65 đối chứng-INI, 64 đối chứng-giả dược). 174 người đã hoàn thành điều trị (84 ĐTĐ và 90 đối chứng), và 156 (69 ĐTĐ) đã hoàn thành giai đoạn theo dõi. Ở nhóm ĐTĐ tuýp 2, INI không giúp cải thiện kết quả về khả năng nhận thức hoặc trầm cảm so với giả dược.

Ở nhóm đối chứng, INI đã cải thiện khả năng học qua ngôn ngữ trong giai đoạn điều trị (p = 0,03) và sau điều trị (p = 0.03) (Mô hình hỗn hợp). So với nhóm ĐTĐ-giả dược, nhóm ĐTĐ-INI đi bộ bình thường nhanh hơn giai đoạn bắt đầu tham gia (baseline) và giai đoạn điều trị (p<0.05), và đi bộ khi làm nhiệm vụ kép nhanh hơn trong giai đoạn bắt đầu tham gia, giai đoạn điều trị và sau điều trị (p<0.05). Ở nhóm ĐTĐ tuýp 2, điều trị với INI làm tăng tưới máu trong vỏ não giữa trước trán (n = 8) (p <0.001) được đo bằng máy 3T MRI.

Không có biến cố lâm sàng bất lợi đáng kể liên quan đến quá trình điều trị. Đây là Thử nghiệm giai đoạn 2, do đó thiết kế nghiên cứu không đủ để xác định tính hiệu quả. INI cải thiện khả năng đi bộ bình thường và đi bộ khi thực hiện nhiệm vụ kép khoảng 5cm/s ở người bệnh đái tháo đường tuýp 2, đồng thời chức năng nhận thức ở nhóm đối chứng điều trị bằng INI được cải thiện có ý nghĩa lâm sàng và cần được khảo sát thêm (NCT02415556).