Covid-19 có thực sự gây ra đột quỵ: những loại nào và tại sao?

By DS. Trần Thị Quốc Tuyến (PharmD) Lâm Sàng đột quỵ

COVID THROMBOSIS AND STROKE

Tác giả: S.Nannoni

Tóm lượt

Mặc dù số lượng bệnh nhân đột quỵ nhập viện trong đợt đại dịch COVID-19 đầu tiên đã giảm nhưng những bệnh nhân COVID-19 dường như có nguy cơ đột quỵ cao hơn. Nhiễm SARS-CoV-2 có thể xem như một yếu tố kích hoạt hoặc nguy cơ gây đột quỵ, và nó có nhiều khả năng gây ra các biến cố huyết khối hơn so với các loại coronavirus khác và các bệnh truyền nhiễm theo mùa.

Một phân tích tổng hợp của các tài liệu cho thấy rằng các biến cố mạch máu não cấp tính xảy ra ở khoảng 1,4% bệnh nhân nhập viện vì COVID-19. Những đối tượng mắc COVID-19 đồng thời trải qua một cơn đột quỵ thường gặp ở bệnh nhân lớn tuổi, mắc các bệnh tim mạch từ trước và bị nhiễm trùng nặng do SARS-CoV-2.

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ là dạng đột quỵ phổ biến nhất ở bệnh nhân COVID-19, dù đột quỵ xuất huyết và huyết khối tĩnh mạch não cũng đã được nói tới. Đột quỵ liên quan đến COVID-19 được đặc trưng lâm sàng bởi thang đo đột quỵ của Viện Y tế Quốc gia (NIHSS) nghiêm trọng, có hệ quả xấu và thể hiện trên X quang là tắc động mạch lớn và liên quan đến nhiều vùng động mạch khác. Cơ chế của các biểu hiện mạch máu não ở những người bị COVID-19 có thể là do đa yếu tố. Chúng có thể liên quan đến các cơ chế đột quỵ thông thường hoặc trực tiếp do nhiễm SARS-CoV-2 thông qua các cơ chế sinh lý bệnh cụ thể, dẫn đến cả đột quỵ do thiếu máu cục bộ và xuất huyết.

SARS-CoV-2 có thể ảnh hưởng đến nội mô, gây ra giảm điều hòa hệ thống renin-angiotensin và thúc đẩy trạng thái đông máu; ngoài ra, nó có thể liên quan đến tim, dẫn đến tăng nguy cơ tim mạch. Cần có các nghiên cứu sâu hơn để ước tính nguy cơ đột quỵ tăng lên ở COVID-19 và làm sáng tỏ sinh lý bệnh liên kết COVID-19 với đột quỵ.