DỰ BÁO CÁC DƯỢC PHẨM BÁN CHẠY HÀNG ĐẦU VÀO NĂM 2023

Năm cuối của đại dịch đã lấy đi của AbbVie Humira (Adalimumab) tư cách là loại thuốc bán chạy nhất thế giới, cũng như với Comirnaty (Tozinameran), vắc-xin COVID-19 của Pfizer và BioNTech, dự kiến sẽ giành ngôi vương vào năm 2022. Comirnaty ở vị trí dẫn đầu sẽ rất ngắn, tuy nhiên sự thay thế vị trí đầu bảng này sẽ cần nhiều thời gian hơn.

Keytruda (Pembrolizumab) của Merck & CO., một kháng thể đơn dòng kháng PD1 (mAb) đối với các bệnh ung thư khác nhau, được dự đoán sẽ trở thành thuốc bán chạy nhất năm 2023, với doanh thu gần 24 tỷ đô la Mỹ (Bảng 1). Thuốc hiện đang được phê duyệt trong 38 kiểu hình thành khác nhau của 18 loại khối u. Doanh số bán hàng được dự báo sẽ tiếp tục tăng cho đến gần cuối thập kỷ này.

Bảng 1 │Dự báo sản phẩm hàng đầu cho năm 2023

Các dự báo bao gồm doanh số do đối tác tiếp thị toàn cầu đặt trước. Ước tính dựa trên các mô hình phân tích vốn chủ sở hữu bên bán, được tổng hợp bởi Evaluate Pharma để tạo ra  điểm đồng thuận. IL: interleukin; INSTI: chất ức chế chuyển chuỗi tích hợp; mAb: kháng thể đơn dòng; NRTI: chất ức chế men sao chép ngược nucleoside; NtRTI: chất ức chế men sao chép ngược nucleotide; PD1: protein được lập trình kích hoạt sự tự chết tế bào-1; SARS-CoV-2: hội chứng hô hấp cấp tính nặng corona virus 2; TNF: nhân tố hoại tử khối u. Nguồn: EvaluatePharma và báo cáo công ty, tháng 12 năm 2022.

Thành công của các thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch PDL1/L1 nhằm vào các khối u mà trước đây không thể điều trị được, cho thấy rằng hai loại thuốc này nằm trong top 10 loại thuốc bán chạy nhất. Một loại thuốc khác là Bristol Myers Squibb’s Opdivo (Nivolumab), chỉ liệt kê cho 11 loại khối u có trên nhãn dán tại Mỹ, dự kiến sẽ vượt mốc doanh số 11 tỷ đô la vào năm sau. Mặc dù Opdivo đã tiếp cận thị trường trước thuốc Keytruda, những Merk đã vượt qua đối thủ cạnh tranh ở Mỹ trong điều trị tại phòng khám, nhất là đối với bệnh ung thư phổi không tế bào nhỏ.

Các sản phẩm điều trị ung thư khác có mặt trong danh sách này dù chúng không dùng cho điều trị Covid-19, nhưng vẫn để lại dấu ấn với 3 sản phẩm trong thời gian đại dịch đã đưa chúng vào top 10. Nhu cầu trong tương lai vẫn không thể dự đoán trước, tuy nhiên khả năng cao doanh số thực tế năm 2023 của các loại vaccine Comirnaty và Spikecax (Elasomeran) và thuốc kháng virus Paxlovid (Nirmatrelvir kết hợp Ritonavir) cuối cùng sẽ thấp hơn so với các dự báo hiện tại.

Doanh số ước tính có chiều hướng giảm trong năm; Hiện tại, thế giới có đầy đủ các loại vaccine ngừa COVID-19. Một yếu tố dao động khác là giá cả. Pfizer từng nói rằng họ có kế hoạch tăng gấp 4 lần giá của Comirnaty, một loại vaccine dạng tiêm (jab) hợp tác với BioNTech, và Moderna dường như cũng sẽ làm theo như vậy. Phần lớn cũng phụ thuộc vào chủng virus SARS-CoV-2 và liệu rằng có bất kì biến thể phiền phức nào xuất hiện và khiến các phương pháp điều trị hiện tại không còn hiệu quả hay không.

Với tình hình hiện tại, dường như nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm dùng trong đại dịch này sẽ giữ Humira ở vị trí thứ 4 trong các xếp hạng trong năm sau. Thành công lớn của AbbVie trong việc bảo vệ sở hữu trí tuệ giúp cho các phiên bản thuốc tương tự sinh học của mAb kháng TNF, dự kiến được tung ra thị trường Mỹ vào năm sau, sẽ là thành tựu sau 20 năm kể từ khi Humira lần đầu tiên được ra mắt. Điều này cho phép loại thuốc trên nằm trong top đầu bảng danh sách đến 10 năm, một kỷ lục khó có thể bị phá vỡ.

Trong khi Humira có khả năng rớt khỏi top 10 vào năm 2024, AbbVie sở hữu một số sản phẩm sáng giá có thể lọt top 10 trong vài năm tới. Một trong số đó là Skyrizi (Risankizumab), tác nhân kháng IL-23mAb, có hiệu quả cao trong điều trị vẩy nến, gần như chắc chắn lọt vào danh sách này trong thời gian tới.

Nhìn chung, mAbs nổi bật trong top 10 thuốc có doanh thu cao nhất năm 2023, đánh dấu tầm quan trọng ngày càng tăng của sinh học đối với y học và sự thành công của các nhà phát triển trong việc mở rộng chỉ định của những loại thuốc này.

Lấy Dupixent (Dupilumab), một mAb kháng IL-13/IL-4 của hãng dược phẩm Sanofi và Regeneron làm ví dụ. Loại thuốc này được sử dụng với chỉ định ban đầu để điều trị viêm da dị ứng, nhưng hiện đã được phê duyệt để điều trị các bệnh tự miễn mạn tính khác như hen suyễn tăng bạch cầu ái toan và viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan. Tương tự, Stelara của Johnson & Johnson (Ustekinumab) được chỉ định để điều trị một loạt các bệnh tự miễn như Crohn và viêm loét đại tràng.

Tuy nhiên, các thuốc phân tử nhỏ vẫn xếp thứ hạng cao trong top 10, trong đó Eliquis (Apixaban) của Bristol Myers Squibb/Pfizer – một thuốc có tác dụng chống đông, đang dẫn đầu thuốc tổng hợp hóa dược. Eliquis là một thành viên của nhóm thuốc chống đông đường uống ức chế yếu tố Xa và sắp hết hạn bảo hộ độc quyền. Xarelto (Rivaroxaban) của Bayer và Johnson & Johnson – một sản phẩm cạnh tranh với Eliquis có khả năng sẽ hết hạn trước, vào khoảng giữa thập kỉ này.

Thuốc phân tử nhỏ khác trong top 10 là Biktarvy (Bictegravir, emtricitabine và tenofovir alafenamide) của Gilead Science, một liệu pháp kháng virus kết hợp đã được chứng minh có hiệu quả cao trong việc ức chế HIV.

Điểm đáng chú ý cuối cùng đối với top 10 năm 2023, đó là: lần đầu tiên, doanh thu của tất cả các thuốc đều tăng 10 tỷ đô la so với doanh thu hàng năm. Bất chấp những nỗ lực toàn cầu nhằm hạn chế việc tăng giá thuốc, vấn đề này vẫn chưa đi đến hồi kết.

Biên dịch: Đinh Thị Thái Hà, Mai Thị Thu Thủy, Dương Hoàng Kim Trang.

Hiệu đính: Th.S Trương Hoàng Thiện.

Nguồn bài viết, ảnh:

https://doi.org/10.1038/d41573-022-00193-0

https://www.fiercepharma.com/marketing/abbvie-s-humira-needs-a-discount-icer-says-warning-lilly-sanofi-to-price-care

https://www.vinmec.com/vi/thong-tin-duoc/su-dung-thuoc-toan/thuoc-keytruda-cong-dung-chi-dinh-va-luu-y-khi-dung/

https://suckhoedoisong.vn/thuoc-paxlovid-hieu-qua-trong-dieu-tri-covid-19-169211215230908854.htm

https://www.comirnatyeducation.co.uk/Comirnaty-Original-Omicron-BA1-15-15-mcg-GB